Κάστρο

Το κάστρο της Χίου

Το Κάστρο αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Χίου. Κτίστηκε τη Βυζαντινή εποχή και αποτέλεσε το διοικητικό και εμπορικό κέντρο του νησιού. Κατά τη διάρκεια της Γενοβέζικης κυριαρχίας γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή του. Υπήρξε πρότυπο αναγεννησιακής πόλης. Την περίοδο της Οθωμανικής κατοχής, το κάστρο κατοικήθηκε από Τούρκους και λίγους Εβραίους. Τους νεότερους χρόνους, μετά τη ένωση με την Ελλάδα και τη μικρασιατική καταστροφή, το κάστρο κατοικήθηκε από πρόσφυγες. Το Κάστρο της Χίου σε όλες τις ιστορικές περιόδους δέχτηκε επιθέσεις και επιδρομές από Γενουάτες, Ενετούς και Τούρκους. Τα ισχυρά του τείχη άντεξαν όλες τις επιθέσεις και ακόμη και σήμερα διατηρούνται σε πού καλή κατάσταση.
           Το κάστρο εξακολουθεί να κατέχει ξεχωριστή θέση μέσα στη πόλη. Είναι ένα από τα αξιοθέατα που κάθε επισκέπτης του νησιού πρέπει να δει. Εκτός από τα καλοδιατηρημένα τείχη του, στο εσωτερικό του κάστρου σώζονται πολλά κτίρια που κρατάνε ζωντανό το χρώμα και την ατμόσφαιρα της εποχής.
Μέσα στο Κάστρο θα δείτε κι άλλα αξιόλογα βυζαντινά μνημεία, όπως την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, τη Κρύα Βρύση και τον Κουλά.

Πηγή: http://www.holiday.gr/gr/page.php?page_id=409

Οικισμός και μνημεία του Κάστρου της Χίου

            Στο Κάστρο της Χίου υπάρχουν πολυάριθμα και εντυπωσιακά μνημεία.΄Ένα απ’ αυτά είναι ο μικρός ναός του Αγίου Γεωργίου, ή αλλιώς Κεχρί, ο οποίος σλημερα ανήκει σε ιδιώτες. Στη συνέχεια, μπορεί κανείς να δει το ναό του Αγίου Νικολάου, ο οποίος ήταν η μεσαιωνική Μητρόπολη της Χίου και καταστράφηκε από σεισμό, αλλά ξαναχτίστηκε. Ακόμη, υπάρχει ο ναός του Αγίου Γεωργίου, ο κεντρικός ναός που κοσμεί τη συνοικία του Φρουρίου.

            Επίσης, υπάρχει η πυριτιδαποθήκη, που ονομάζεται και Καρνάγιο, η οποία, παρά την ονομασία της, δε χρησιμοποιήθηκε ποτέ ως χώρος μπαρουτιού.

            Κατά την είσοδο στο Κάστρο από την κεντρική νότια πύλη, την Porta Maggiore, συναντά κανείς μια κλειστή μαύρη σιδερένια πόρτα, η οποία ανήκει στη «Σκοτεινή Φυλακή».

Στην πλατεία του Φρουρίου υπάρχει το Παλάτι Ιουστινιάνι, το οποίο αποτέλεσε την έδρα εξουσίας των Ιουστινιάνι κατά τη Γενουατοκρατία. Ο οικισμός του Κάστρου, που έχει αρκετά φαρδείς δρόμους και πυκνές συνοικίες, φαίνεται να έζησε τη χρυσή εποχή του κατά την περίοδο της Γενουατοκρατίας.

Υπάρχει επιπλέον ένα μικρό σε έκταση νεκροταφείο, το οποίο είναι Οθωμανικό και αποτέλεσε χώρο ταφής για τους επιφανείς Οθωμανούς για μια μεγάλη χρονική περίοδο του 19^ου αιώνα. Ο αριθμός των τηλών πάνω στους τάφους είναι ανάλογος με το κύρος του νεκρού, όσο βρισκόταν εν ζωή.

Τέλος, στον αύλειο χώρο του ναού του Αγίου Γεωργίου Φρουρίου, βρίσκεται η Οθωμανική Σχολή, η οποία λειτούργησε ως σχολείο Μέσης Εκπαίδευσης.

  

Το Κάστρο της Χίου

            Το Κάστρο της Χίου αποτελεί ένα μοναδικό κόσμημα για το νησί. Οι ανασκαφές ανάγουν την ύπαρξή του στους ελλνηνιστικούς χρόνους. Το Κάστρο πάνντοτε αποτελούσε διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο του νησιού, ωστόσο την εποχή της Γενουατοκρατίας γνώρισε την ενδοξότερη εποχή στην ιστορία του. Σήμερα, τα τείχη του Κάστρου χωρίζονται σε χερσαία και επιθαλάσσια σχηματίζοντας ένα ακανόνιστο πεντάγνωνο. Ο επισκέπτης θα δει σήμερα εντοιχισμένες τρεις μαρμάρινες πλάκες με τα οικόσημα της οικογένειας των Ιουστινιάνι. Στο εσωτερικό των τειχών διασώζονται στοές, πολεμίστρες και κανονιοθυρίδες. Τα χερσαία τείχη περιέβαλε τάφρος δημιουργώντας ένα τεχνητό νησί. Το εσωτερικό του κάστρου παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον εξαιτίας δύο παραγόντων: πρώτον, σώζεται ένας ολοζώντανος οικισμός, ο οποίος αριθμεί 650 περίπου κατοίκους. Και δεύτερον, το Κάστρο περιλαμβάνει αξιόλογα μνημεία και κτήρια. Στην κενκτρική πλατεία του Κάστρου βρίσκεται το παλιό νεκροταφείο επιφανών Οθωμανών, όπου βρίσκεται ο τάφος του Καρά Αλή. Επιπλέον, μέσα στο κάστρο υπάρχουν σήμερα τρεις ναοί: του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Γεωργόυ Κεχρί. Στην αυλή του Αγίου Γεωργίου δεσπόζει ένας τεράστιος πλάτανος και μία σαρκοφάγος πιθανόν γενουατικής κατασκευής, την οποία αργότερα οι Οθωμανοί διακόσμησαν για να πλένουν τα πόδια τουςπροτού εισέλθουν στο τότε τζαμί, το λεγόμενο Εσκί Τζαμί. Τέλος, ένα από τα πιο ιδιαίτερα μνημεία του εσωτερικού του Κάστρου αποτελεί ο πεταλόσχημος πύργος, ο Κουλάς, αγνώστου εποχής και χρησιμότητας –πιθανόν ως παρατηρητήριου-, κατασκευασμένος από αρχαία οικοδομικά υλικά.

 

Κάστρο της Χίου

Βόρεια του λιμανιού της Χίου βρίσκεται το Κάστρο της πόλης (περίπου 400 x 450 μέτρα) το οποίο διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη μεσαιωνικά και σύγχρονη ιστορία του νησιού ως κέντρο πολιτικής και στρατιωτικής ζωής. Η αυθεντική βυζαντινή κατασκευή (9ος και 10ος αιώνας) ενσωματώθηκε μέσα στο μετέπειτα γενοβέζικο κάστρο, όπου λάμβαναν χώρα οι νευραλγικές λειτουργίες του διοικητικού κέντρου της Civitas Chii. Οι φάσεις του κτιρίου κάθε ενός κατακτητή από το 14ο έως τον 18ο αιώνα είναι προφανείς στη σημερινή μορφή του κάστρου και δείχνουν την φροντίδα που λήφθηκε στην οχύρωση της πλευράς του αντικρίζει την ενδοχώρα. Όμως, οι βομβαρδισμοί του 1828, οι σεισμοί του 1881 και η καταστροφή του λιμανιού έχουν μεταβάλλει το περίγραμμά του.

Σύμφωνα με πληροφορίες νοταριακών εγγράφων το κάστρο ήταν έδρα της Διοίκησης του Καστελάνου και του Λατίνου επισκόπου. Όμως μέχρι σήμερα παραμένουν αταύτιστες οι θέσεις των εκκλησιών καθώς και των αρχοντικών του Κάστρου που προκαλούσαν το θαυμασμό των περιηγητών. Στη διάρκεια της τουρκικής κατοχής το κάστρο κατοικήθηκε αποκλειστικά από Τούρκους και Εβραίους και μετά τη μικρασιατική καταστροφή από πρόσφυγες. Τη κύρια είσοδο του Κάστρου αποτελεί η μνημειώδης Νότια Πύλη (Porta Maggiore) πάνω από την τάφρο η οποία προστατεύεται από έναν κυκλικό πύργο στα δεξιά και διακοσμείται με παραστάσεις, γείσο και συμμετρικά πτερύγια. Μια μεγάλη επιγραφή με το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου και το όνομα του δόγη Silvestro Valerio, που δύσκολα διακρίνεται σήμερα, μετά από τη σφυροκόπησή της από τους Τούρκους, δηλώνει την προσπάθεια των Βενετών για τη μετασκευή της πύλης, μετά το 1694.

Μετά τη καμαροσκέπαστη στοά που ακολουθεί προβάλλει το παλάτι του Ιουστινιάνι, ενδιαφέρον κτίριο του 15ου αιώνα, που αναστηλώθηκε τελευταία και χρησιμοποιείται ως εκθεσιακός χώρος παλαιοχριστιανικών ψηφιδωτών, βυζαντινών τοιχογραφιών, μεταβυζαντινών εικόνων και ξυλόγλυπτων.  Στον ίδιο χώρο βρίσκεται και η «σκοτεινή φυλακή» στην οποία κλείστηκαν 70 προύχοντες της Χίου μαζί με τον μητροπολίτη Πλάτωνα, πριν απαγχονιστούν στις 23 Απριλίου του 1822. Το μνημείο είναι μια τετράγωνη αίθουσα (10 x 8.50 μέτρα) στεγασμένη με τέσσερα οξυκόρυφα σταυροθόλια. Στο χώρο του έχουν ταφεί διάφοροι επώνυμοι Τούρκοι στη διάρκεια 1822-1890.  Το πιο σημαντικό ταφικό μνημείο που έχει ιδιαίτερη σημασία για την ιστορία της Χίου είναι αυτό του Καρά Αλή, Καπουδάν Πασά του τουρκικού στόλου, που σκοτώθηκε κατά την ανατίναξη της ναυαρχίδας «Μπουρλότα Σαϊμάζ» από τον ηρωικό ψαριανό Κωνσταντίνο Κανάρη στις 6-7 Ιουνίου 1822. Ο τάφος έχει τη μορφή πολυτελούς μαρμάρινης σαρκοφάγου με δύο στήλες στα άκρα της και κοσμείται με φυτικά μοτίβα, χαρακτηριστικά του τουρκικού μπαρόκ, ενώ το εγκωμιαστικό επίγραμμα του Ποιητή Φουρουγή καλύπτει τη μια στήλη.

Στον κεντρικό δρόμο του Κάστρου υψώνεται το τέμενος Μπαϊρακλή Τζαμί και ο ναός του Αγίου Γεωργίου (άλλοτε Εσκί Τζαμί). Συνεχίζοντας τη πορεία του ο περιηγητής συναντά ένα συγκρότημα τουρκικών λουτρών του 18ου αιώνα με σφαιρικούς θόλους, στη βόρεια γωνία του οχυρού, καθώς και τον κυκλικό πύργο του ΖΕΝΟ με την αμυντική του δομή που αποτελεί οικοδομική φάση των Βενετών στα 1694. Το θαλάσσιο τείχος σε ερειπώδη κατάσταση διατηρεί στοιχεία της Γενουάτικης περιόδου. Την είσοδο προς το λιμάνι της Χίου έλεγχε παλαιότερα το μικρό οχυρό Μπούρτζι που σήμερα δεν σώζεται. Άλλα αξιοθέατα του Κάστρου αποτελούν η Κρύα Βρύση, μια ημιυπόγεια δεξαμενή με βυζαντινές φάσεις κι ο Τουρκικός Πύργος, Κούλες, κτισμένος εξ` ολοκλήρου από αρχαίο οικοδομικό υλικό. Οι εναλλαγές των πουριών των Θυμιανών με τις γκρίζες πέτρες της Φώκαιας και το διάφορο οικοδομικό υλικό προσδίδουν στο φρούριο μια ιδιαίτερη οπτική εικόνα που μπορεί να δει κανείς από τη δυτική πλευρά του. Οι θυρεοί της Γένουας και των Ιουστινιάνι διατηρούνται ακόμα στη θέση τους στον πύργο 3 καθώς και η χρονολογία 1425. Ο πύργος 4 με τη πολυγωνική δομή του επισκευάστηκε από τους Τούρκους το 1848 κι από το ΥΠ.ΠΟ στη δεκαετία του 1970.

Πηγή: http://www.chiosonline.gr/chiosfortress_gr.asp

Το κάστρο της Χίου χθες και σήμερα 

Τη φωτογραφική αντιπαραβολή του Κάστρου παρουσιάζει η Εθελοντική Ομάδα του Κάστρου στην ιστοσελίδα της. Φωτογραφίες του Δημήτρη Παπαδήμου από τη δεκαετία του 1960 αντιπαραβόλονται με αντίστοιχες σύγχρονες, σε μια ενδιαφέρουσα παρουσίαση του χθες και του σήμερα του Φρουρίου της Χίου.

Ο φωτογράφος Δημήτρης Παπαδήμος γεννήθηκε το 1918 στην ελληνική παροικία του Καΐρου. Από το 1956 μέχρι και το 1980, με ορμητήριο του την Αθήνα, ταξίδεψε και φωτογράφησε όλη σχεδόν την Ελλάδα. Έτσι, κατά την επίσκεψη του στη Χίο τη δεκαετία του εξήντα, φωτογράφισε και το ίδιο το Κάστρο της Χίου όπως ήταν τότε. Το αρχείο του, που αριθμεί πάνω από 65.000 αρνητικά, δωρήθηκε μετά το θάνατο του το 1994 στο τμήμα Ε.Λ.Ι.Α. του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (Μ.Ι.Ε.Τ), www.elia.org.gr.
Πηγή: http://www.aplotaria.gr/chios-castle-photos/